Mức lương "không đủ sống": Trăn trở từ thực tiễn
Trong nhiều năm qua, mặc dù Chính phủ và Quốc hội đã có nhiều nỗ lực điều chỉnh tăng lương cơ sở, đặc biệt là việc tăng lên 2,34 triệu đồng/tháng (áp dụng từ 1/7/2024), nhưng thực tế cho thấy, đời sống của đại đa số cán bộ, công chức, viên chức (CBCCVC) vẫn còn chật vật với mức lương hiện hưởng.
Các chuyên gia và Đại biểu Quốc hội thẳng thắn nhận định, mức lương cơ sở hiện tại, khi áp dụng vào công thức tính lương theo hệ số, dẫn đến thu nhập thực tế của nhiều CBCCVC, đặc biệt là những người mới vào ngành hoặc ở cấp xã, vẫn quá thấp.
-
Thu nhập eo hẹp: Một viên chức mới vào ngành, hoặc một giáo viên có mức lương hàng tháng chỉ khoảng 7 triệu đồng đến 10 triệu đồng (sau khi trừ các khoản bảo hiểm), được cho là không đủ để trang trải các chi phí sinh hoạt cơ bản, đặc biệt tại các đô thị lớn.
-
Áp lực chi tiêu: Nhiều trường hợp phải vay mượn để đóng học phí cho con, hoặc phải cắt giảm tối đa các khoản chi tiêu ăn uống, sinh hoạt. Câu chuyện về việc lương chỉ đủ tiền đóng học cho con, còn tiền ăn uống phải "bóp mồm bóp miệng" không còn là hiếm.
Hậu quả của Lương Thấp: "Chảy máu chất xám" và "Chân trong, chân ngoài"
Mức lương hiện hưởng thấp không chỉ là vấn đề kinh tế cá nhân, mà còn gây ra những hệ quả nghiêm trọng đối với hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước:
1. Mất động lực và "Chảy máu chất xám"
Mức lương không tương xứng với áp lực và trách nhiệm công việc khiến nhiều CBCCVC mất đi động lực cống hiến. Hệ thống hành chính nhà nước có nguy cơ mất đi người giỏi (chất xám) chuyển sang khu vực tư nhân, nơi có mức thu nhập cạnh tranh và chế độ đãi ngộ tốt hơn. Thậm chí, nhiều cơ quan phải đối mặt với tình trạng khó khăn trong việc tuyển dụng nhân sự chất lượng cao.
2. Tình trạng "Chân trong, chân ngoài"
Khi đồng lương công chức không đủ sống, không ít người buộc phải tìm kiếm các công việc làm thêm bên ngoài ("chân ngoài"). Tình trạng "công chức hai chân," mà "chân ngoài dài hơn chân trong," khiến họ không thể tập trung toàn bộ thời gian và tâm huyết vào công vụ, làm ảnh hưởng đến chất lượng và hiệu quả phục vụ người dân, doanh nghiệp.
Kiến nghị và Kỳ vọng về Cải cách Tiền lương
Trước thực trạng này, nhiều Đại biểu Quốc hội và cử tri đã bày tỏ nguyện vọng và đưa ra những kiến nghị mạnh mẽ về cải cách tiền lương:
-
Yêu cầu đột phá: Đại biểu Quốc hội Trương Trọng Nghĩa đề nghị cần có quyết định đột phá về thu nhập và đãi ngộ, theo nguyên tắc tiền lương của cán bộ, công chức, viên chức phải ngang với mức sống trung bình của xã hội.
-
Đề xuất mức lương 15 triệu: Gần đây, Đại biểu Nguyễn Văn Thân còn đề xuất tăng lương công chức lên mức trên 15 triệu đồng/tháng để giải quyết triệt để vấn đề thu nhập và giữ chân người tài.
-
Đẩy nhanh lộ trình: Nhiều ý kiến kiến nghị Chính phủ xem xét điều chỉnh tăng lương cơ sở (hoặc thực hiện các bước của lộ trình cải cách tiền lương) sớm hơn, cụ thể là ngay từ 1/1/2026, không chờ đến giữa năm như kế hoạch trước đây.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã khẳng định sẽ xem xét, cân đối và xin ý kiến cấp có thẩm quyền để tính toán việc tăng lương sớm hơn. Đây là tín hiệu đáng mừng, thể hiện sự thấu hiểu và quyết tâm của Chính phủ nhằm gỡ bỏ "vòng kim cô" áp lực tiền lương, tạo điều kiện để công chức, viên chức yên tâm cống hiến, từ đó nâng cao chất lượng bộ máy và phục vụ nhân dân hiệu quả hơn.
