1. Tăng mạnh thời hiệu xử lý kỷ luật viên chức
Thay đổi lớn nhất và ảnh hưởng sâu rộng nhất trong lần sửa đổi này nằm ở thời hiệu xử lý kỷ luật (khoảng thời gian mà khi hết hạn, viên chức có hành vi vi phạm sẽ không bị xem xét kỷ luật).
Theo Luật Viên chức 2010 (sửa đổi 2019), thời hiệu xử lý kỷ luật là 02 năm và 05 năm. Tuy nhiên, từ ngày 01/7/2026, quy định này được siết chặt hơn rất nhiều:
-
Tăng lên 05 năm: Đối với hành vi vi phạm đến mức phải kỷ luật bằng hình thức Khiển trách (trước đây là 02 năm).
-
Tăng lên 10 năm: Đối với các hành vi vi phạm khác (trước đây là 05 năm).
Lưu ý: Các trường hợp không áp dụng thời hiệu (vi phạm an ninh quốc gia, sử dụng văn bằng giả, đảng viên bị khai trừ...) vẫn được giữ nguyên theo quy định hiện hành.
Việc kéo dài thời hiệu lên tới 10 năm cho thấy sự quyết liệt trong việc làm trong sạch bộ máy, đảm bảo mọi sai phạm đều bị xử lý dù đã xảy ra từ lâu.
2. Thay đổi cách tính thời gian trong tố tụng hình sự
Một điểm kỹ thuật pháp lý cực kỳ quan trọng được thay đổi từ 1/7/2026 liên quan đến mối quan hệ giữa xử lý hình sự và xử lý kỷ luật:
-
Quy định cũ: Thời gian điều tra, truy tố, xét xử hình sự không tính vào thời hạn xử lý kỷ luật.
-
Quy định mới (từ 1/7/2026): Thời gian điều tra, truy tố, xét xử theo thủ tục tố tụng hình sự sẽ không tính vào thời hiệu xử lý kỷ luật.
Điều này đồng nghĩa với việc dù vụ án hình sự có kéo dài bao lâu, thì sau khi có kết luận, cơ quan quản lý vẫn còn nguyên quỹ thời gian (thời hiệu) để xem xét kỷ luật viên chức, tránh tình trạng "hết thời hiệu" do chờ kết quả bên công an.
3. Thời hạn xử lý kỷ luật: Giữ nguyên nhưng chặt chẽ hơn
Về thời hạn xử lý kỷ luật (khoảng thời gian để tiến hành quy trình kỷ luật từ khi phát hiện đến khi ra quyết định), Luật mới cơ bản vẫn giữ khung thời gian để đảm bảo tính nhanh chóng:
-
Không quá 90 ngày đối với các vụ việc thông thường.
-
Không quá 150 ngày đối với các vụ việc có tình tiết phức tạp cần xác minh làm rõ.
Tuy nhiên, với việc tách thời gian tố tụng hình sự ra khỏi "thời hiệu" như đã nêu ở mục 2, áp lực về thời gian lên các Hội đồng kỷ luật sẽ giảm bớt trong các vụ việc dính dáng đến pháp luật, nhưng lại đòi hỏi sự chính xác cao hơn trong quy trình nội bộ.
4. Không còn "Hạ cánh an toàn"
Luật Viên chức 2025 tiếp tục khẳng định và luật hóa mạnh mẽ quy định: Viên chức đã nghỉ việc hoặc nghỉ hưu vẫn bị xử lý kỷ luật nếu phát hiện hành vi vi phạm trong thời gian công tác.
Hình thức xử lý kỷ luật hành chính sẽ tương ứng với kỷ luật Đảng. Hệ quả pháp lý có thể bao gồm việc xóa tư cách chức vụ đã đảm nhiệm tại thời điểm vi phạm. Điều này chính thức xóa bỏ hoàn toàn tư tưởng "về hưu là hết trách nhiệm".
Kết luận
Việc thay đổi quy định về thời hiệu, thời hạn xử lý kỷ luật từ tháng 7/2026 là một bước tiến nhằm nâng cao kỷ cương, kỷ luật hành chính. Đối với mỗi viên chức, điều này đòi hỏi sự tuân thủ pháp luật và đạo đức nghề nghiệp nghiêm túc trong suốt quá trình công tác, bởi lẽ "án kỷ luật" có thể ập đến bất cứ lúc nào trong vòng 5-10 năm sau đó.
